Σταύρος Αραχωβίτης* Δημήτρης Μπιλάλης**

Θα παραμείνουμε παρατηρητές σε μια διαμάχη, αναμένοντας τη νίκη των «μνηστήρων» που διεκδικούν τα οφέλη από τη γεωργία της Ουκρανίας; Η Ευρώπη και η χώρα μας οφείλουν να δείξουν προσαρμογή στα νέα δεδομένα που δημιουργούνται. Οφείλουν να αναπροσανατολίσουν την παραγωγή με εξασφάλιση πρώτων υλών και ενέργειας. Οφείλουν να αναζητήσουν νέους δρόμους εφοδιασμού τόσο σιτηρών και προϊόντων που προμηθευόμασταν από την Ουκρανία όσο και νέους προμηθευτές σε λιπάσματα και αγροεφόδια

Η Ουκρανία, εκτός από τη θέση της στο πολιτικό σκηνικό των ημερών, είναι μια εξίσου σημαντική γεωργική χώρα, με πολύ σημαντικά γεωργικά επιτεύγματα. Ιστορικά συνέβαλε στη διατροφή της Σοβιετικής Ενωσης και ποτέ δεν έχασε τον αγροτικό προσανατολισμό της. Αντίθετα, τα τελευταία 20 χρόνια παρουσιάζει βελτίωση όλων των δεικτών του αγροδιατροφικού τομέα της, γεγονός που την καθιστά περισσότερο ελκυστική σε αρκετούς «μνηστήρες».

Το 17% του πληθυσμού απασχολείται στον γεωργικό τομέα, με το 71% της γης να είναι γεωργική, δηλαδή περίπου 326 εκατ. στρέμματα, όταν στην Ελλάδα είναι περί τα 35 εκατ. στρέμματα. Μόνο το σιτάρι της είναι διπλάσιο από όλη τη γεωργική γη της χώρας μας. Το 43% των αγροτικών προϊόντων της εξάγονται. Το 76% της έκτασης των 326 εκατ. στρεμμάτων είναι αροτραίες καλλιέργειες, 13% βοσκότοποι και λειμώνες και μόνο 2% πολυετείς καλλιέργειες.

Επίσης τα γεωργικά εδάφη της (Chernozem) είναι μαυροχώματα με υψηλή περιεκτικότητα σε οργανική ουσία (>3% έως 10%) που τα κάνει από τα πλέον παραγωγικά της Ευρώπης.

Η γεωργία στην Ουκρανία συμβάλλει με το 11,6% στο ΑΕΠ της χώρας. Ολα αυτά οδήγησαν την Ουκρανία στην παγκόσμια αγορά τροφίμων:

 1η στην παγκόσμια κατάταξη σε παραγωγή ηλιέλαιου
 2η στην παγκόσμια κατάταξη σε παραγωγή ελαιοκράμβης και κραμβελαίου (για βιοκαύσιμα και εδώδιμα)
 4η στην παγκόσμια κατάταξη σε παραγωγή αραβοσίτου
 4η στην παγκόσμια κατάταξη σε παραγωγή κριθαριού
 4η στην παγκόσμια κατάταξη σε παραγωγή μελιού
 4η στην παγκόσμια κατάταξη σε παραγωγή σίκαλης
 4η στην παγκόσμια κατάταξη σε παραγωγή σόργου
 5η στην παγκόσμια κατάταξη σε παραγωγή σιταριού
 7η στην παγκόσμια κατάταξη σε παραγωγή κρέατος πουλερικών
 7η στην παγκόσμια κατάταξη σε παραγωγή σόγιας
 8η στην παγκόσμια κατάταξη σε παραγωγή γάλακτος
 10η στην παγκόσμια κατάταξη σε παραγωγή τυριών

Οσον αφορά την παγκόσμια κατάταξη εξαγωγών η Ουκρανία είναι:

 1η εξαγωγέας ηλιέλαιου με 4,8 δισ. δολάρια (32% της παγκόσμιας παραγωγής)
 3η εξαγωγέας κριθαριού με 650 εκατ. δολάρια (8,5% της παγκόσμιας παραγωγής)
 3η εξαγωγέας αραβοσίτου με 2,4 δισ. δολάρια (8,4% της παγκόσμιας παραγωγής)
 6η εξαγωγέας σιταριού με 2,6 δισ. δολάρια (7,2% της παγκόσμιας παραγωγής)
 7η εξαγωγέας σόγιας με 645 εκατ. δολάρια (1,3% της παγκόσμιας παραγωγής)

Στο προφίλ της πρέπει να προσθέσουμε, επίσης, την παραγωγή 1,637 εκατ. τόνων κρέατος (κοτόπουλα, μοσχαρίσιο, χοιρινό, αμνοερίφια και αλογίσιο), ενώ μόνο το κρέας των πουλερικών εξάγεται σε 63 διαφορετικές χώρες. Στο δυναμικό της προστίθεται το 8% της παγκόσμιας «πίτας» λιπασμάτων, ενώ είναι μία από τις μεγάλες δυνάμεις παραγωγής ιδιαίτερα στα αζωτούχα λιπάσματα.

Η δυναμική στα αζωτούχα λιπάσματα προέρχεται από το μικρότερο κόστος παραγωγής τους που συνδέεται με τα μεγάλα ποσά ενέργειας που απαιτούνται και η Ουκρανία διαθέτει από διάφορες πηγές. Επίσης στην «προίκα» της μπορεί να βρει κάποιος και 1.237 μονάδες σιλό για αποθήκευση των δημητριακών και λοιπών σπόρων, με αποθηκευτική ικανότητα που φτάνει τα 49 εκατ. τόνους.

Στις χώρες-πελάτες της, από την Ευρώπη και όλο τον κόσμο συγκαταλέγονται:

 Σε προϊόντα φυτικής προέλευσης οι: Ιρλανδία, Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία και Βέλγιο· και εκτός Ε.Ε. οι: Αίγυπτος, Κίνα, Τουρκία, Ινδονησία, Σαουδική Αραβία.
 Σε προϊόντα ζωικής προέλευσης οι: Ολλανδία, Γερμανία, Σλοβακία· και εκτός Ε.Ε. οι: Ιράκ, Σαουδική Αραβία.
 Σε προϊόντα επεξεργασμένων τροφίμων (άλευρα, ζάχαρη, καπνός κ.λπ.) οι: Ολλανδία, Πολωνία, Ισπανία, Ιταλία· και εκτός Ε.Ε. οι: Ινδία (1,8 δισ. δολάρια), Κίνα, Λευκορωσία, Ιράκ, Γεωργία, Τουρκία.

Από τα στοιχεία αυτά μπορεί να ερμηνευτεί και η στάση ορισμένων κρατών εκτός Ε.Ε. Για την Ευρωπαϊκή Ενωση, η Ουκρανία είναι ο 4ος προμηθευτής τροφίμων. Αντίθετα, η Ουκρανία εισάγει μόνο το 5% των ευρωπαϊκών προϊόντων. Οπως προκύπτει από τα παραπάνω στοιχεία, χώρες πέραν του Ατλαντικού δεν έχουν ιδιαίτερες σχέσεις (εξαγωγές- εισαγωγές) με την Ουκρανία και συνεπώς θα πληγούν έμμεσα και λιγότερο.

Σε μια εποχή, με τις τιμές των τροφίμων να αυξάνουν και με το κόστος παραγωγής να γίνεται δυσβάστακτο για τους παραγωγούς, άραγε τι μπορούμε να περιμένουμε; Με την κατάρρευση της παραγωγής μιας τόσο σημαντικής χώρας για την Ε.Ε., ποια θα είναι η πορεία των τιμών προϊόντων όπως αυτά που παρήγε η Ουκρανία; Αν στην εξίσωση προστεθούν και οι συνέπειες από τη διατάραξη των σχέσεων με τη Ρωσία, φαίνεται να διαμορφώνονται οι συνθήκες της «τέλειας καταιγίδας».

Τι θα συμβεί άραγε στο ήδη μεγάλο κόστος των λιπασμάτων που η τιμή τους είναι γραμμικά συνδεδεμένη με το φυσικό αέριο, όταν ούτως ή άλλως αυτό αυξάνει λόγω της κρίσης και θα αφαιρεθεί και ένας σημαντικός παραγωγός λιπασμάτων όπως η Ουκρανία;

Είναι λοιπόν ηλίου φαεινότερον ότι το κόστος παραγωγής θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Αντίστοιχα, θα αυξηθεί δραματικά το κόστος αγοράς προϊόντων αγροδιατροφής. Μήπως λοιπόν γυρίσουμε σε εποχές όταν το μεγαλύτερο ποσοστό του μισθού πήγαινε σε εξασφάλιση τροφίμων; Μακάρι όχι!

Στην Ελλάδα, ουσιαστικά, τώρα περιμένουμε:

 Σε επίπεδο αγρότη, αύξηση του κόστους παραγωγής, λόγω αύξησης της τιμής των λιπασμάτων, της ενέργειας και του πετρελαίου. Επίσης κατάρρευση ή, στην καλύτερη περίπτωση, ρηγμάτωση του δομημένου δικτύου εμπορίας γεωργικών εισροών και προϊόντων.
 Σε επίπεδο καταναλωτή, οδηγούμαστε σε σημαντική αύξηση των τιμών των προϊόντων αγροδιατροφής και ίσως ελλείψεις σε κάποια προϊόντα, λόγω της κατεύθυνσής τους σε αγορές με μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη.
 Σε επίπεδο μεταποίησης, πολλές εταιρείες αγροδιατροφικού τομέα με σχέσεις με την Ουκρανία δέχονται ισχυρότατο πλήγμα.

Ολα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τη μη ύπαρξη εθνικού σχεδίου για την επισιτιστική ασφάλεια, οδηγούν σε μια κατάσταση που αναμένεται να εξελιχθεί σε δραματική, τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους καταναλωτές. Η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει αντιληφθεί ότι η παραγωγή αγροτικών προϊόντων είναι μια διαδικασία. Ως διαδικασία έχει έναρξη, στάδια και τερματισμό. Επηρεάζεται από διάφορες συνθήκες, καιρικές, επάρκειας αγροεφοδίων, εργατικού δυναμικού και άλλων.

Ως εκ τούτου, εν όψει και της νέας καλλιεργητικής περιόδου, χρειάζεται άμεσα να σχεδιαστούν οι ανάγκες σε έκταση για καλλιέργεια που θα καλύψουν σε σημαντικό βαθμό τις εθνικές απαιτήσεις, τόσο σε τροφή όσο και σε λοιπά προϊόντα. Αυτό βέβαια αποτελεί δύσκολη άσκηση, δεδομένου του γεγονότος ότι η Ελλάδα δεν παράγει τις γεωργικές εισροές, καθώς επίσης δεν διαθέτει ανεξάρτητες πηγές ενέργειας.

Θα παραμείνουμε, λοιπόν, παρατηρητές σε μια διαμάχη, αναμένοντας τη νίκη των «μνηστήρων» που διεκδικούν τα οφέλη από τη γεωργία της Ουκρανίας; Η Ευρώπη και η χώρα μας οφείλουν να δείξουν προσαρμογή στα νέα δεδομένα που δημιουργούνται. Οφείλουν να αναπροσανατολίσουν την παραγωγή με εξασφάλιση πρώτων υλών και ενέργειας, με γνώμονα την επισιτιστική και ενεργειακή ασφάλεια των πολιτών.

Η Ευρώπη και η χώρα μας οφείλουν να αναζητήσουν νέους δρόμους εφοδιασμού τόσο σιτηρών και προϊόντων που προμηθευόμασταν από την Ουκρανία όσο και νέους προμηθευτές σε λιπάσματα και αγροεφόδια, προκειμένου να συνεχιστεί απρόσκοπτα η παραγωγή. Η Ευρώπη και η χώρα μας δεν έχουν χρόνο για χάσιμο. Κάθε αδράνεια, αβλεψία, αδυναμία, μπορεί να αποδειχθεί μοιραία για την παραγωγή και τη διατροφή του πληθυσμού.

* Τομεάρχης Αγροτ. Ανάπτυξης ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
** Καθηγητής Γεωργίας ΓΠΑ

Σταύρος Αραχωβίτης, Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Λακωνίας | Τομεάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ. |

Όροι Χρήσης & και Πολιτική Προστασίας Δεδομένων

 

Log in with your credentials

Forgot your details?